صدا و سیما، توسکا و قمارخانه‌ی بی حد و مرز؛ در تلویزیون ملی ایران چه می‌گذرد؟

در ایام نوروز در تلویزیون شاهد برنامه‌ای بودم که یک مجری تلویزیون پس از صحبت درباره شرایط زندگی در زمان شیوع کرونا، فردی را به عنوان کارشناس معرفی می‌کند که توصیه‌هایی دارد. اما همین که این فرد شروع به سخن می‌کند متوجه می‌شویم او نه کارشناس که بازاریاب است و یک پکیج را برای فروش آنلاین تبلیغ می‌کند. با دیدن این تصاویر توهین‌ امیز، البته پس از تحمل بسیار موارد مشابه، انگار که تیر خلاص را به سمت من شلیک کرده‌اند تصمیم گرفتم مطالبی در این باره بنویسم.

اگر شما هم مثل من در ایام نوروز و بنا به جیر شرایط مجبور به تماشای شبکه‌های مختلف تلویزیون ملی!! ایران موسوم به صدا و سیمای جمهوری اسلامی شده‌اید، از حجم آزاردهنده تبلیغ و آگهی در این جعبه سیاه، شوکه شده‌اید. من بی‌هوا به یاد روزگار کودکی خود افتادم، که تبلیغ و آگهی مثل خیلی چیزهای دیگر حرام بود و تلویزیون در زمان‌های میان برنامه‌ها گل و موسیقی پخش می‌کرد. از آن زمان تا به امروز که سیمای به ظاهر ملی کشور، به تسخیر انواع و اقسم و حجم عظیم آگهی‌های بازرگانی درآمده چه بر آن گذشته است؟ حتی بدون محاسبه هم می‌شود فهمید که حدودا نیمی از زمان برنامه‌ها در سیما اختصاص به آگهی دارد و گاهی اوقات اگر به چند شبکه مختلف رجوع کنی همه مشغول پخش آگهی هستند و این‌ها همه جدای از اسپانسرهایی است که در میان برنامه‌های مختلف به شکل‌های گوناگون تبلیغ می‌شوند و حتی یک برنامه نمایشی برای اسپانسرها، توسط عوامل سریال پایتخت تهیه شده است. حالا این را بگذارید کنار ستاره مربع‌ها و پول‌هایی که از مردم به خاطر مشارکت در سرویس‌های مختلف برای کسب جوایز دریافت می‌شود و این یعنی دریایی از پول که نه تنها از شرکت‌های تجاری و کارخانجات که از مردم و هر موجودی که بتوان از آن چیزی حاصل کرد اخذ می‌گردد و کوهی از تبلیغ، که چشم و گوش تماشاگران را درر می‌نوردد.

در یکی از روزهای سال نو، ویدیویی از یکی از جلسات ستاد عالی مقابله با کرونا منتشر شد که در آن حسن روحانی، رئيس‌جمهوری، از عبدالعلی علی‌عسگری، رئيس سازمان صداوسیما می‌خواهد که در طول بحران کرونا، برای شرکت‌هایی که فروش اینترنتی دارند، به صورت مجانی تبلیغ کند تا مردم بیشتر از این طریق خرید کنند و از خانه بیرون نروند. اما رییس سازمان پاسخ می‌دهد که نمی‌توانند چنین کاری کنند چرا که در آن صورت، توسکا از آنها شکایت خواهد کرد. توسکا، مخفف توسعه کسب و کار ایرانی است که در زمینه حمایت از استارت‌آپ‌های ایرانی فعالیت می‌کند و اگر به وبسایت این شرکت بروید با رتبه الکسای ۸۰۰۰ در ایران، یک سایت معمولی است و اگر پشت پرده‌ها را ندانید باورتان نخواهد شد که شرکتی پشت این وبسایت وجود دارد که تمامی آگهی‌های تلویزیون ایران را طی قراردادی به صورت انحصاری در اختیار گرفته و سرمایه‌ای معادل سه هزار میلیارد تومان از طرف آن هزینه شده است. به توسکا برمی‌گردیم اما قبل از آن بگذارید نام دیگری را بررسی کنیم.

پشت پرده‌ی برنامه میلیاردی روبیکا چه کسانی قرار دارند؟

حتما نام اپلیکیشن روبیکا را این روزها زیاد از تلویزیون شنیده‌اید. این اپلیکیشن از حدود دو سال پیش و بخصوص در ایام نوروز ۱۳۹۷ وارد مغز و روان ما شد. در برنامه‌های نوروزی ۹۷ بخصوص سریال پرطرفدار پایتخت ۵ این اپلیکیشن تبلیغ می‌شد و تبلیغات فراوان درباره آن نگاه‌ها را بر آن متمرکز کرده و در آن زمان حواشی و جنجال‌های فراوانی درباره آن شکل گرفت اما همه‌ی این حواشی که می‌توانست هر کسب و کاری دیگری را به زمین بزند نتوانست باعث سقوط روبیکا شود و این اپلیکیشن با قدرت به راه خود ادامه داد تا اینکه توانست مانند توسکا همه چیز را تسخیر کند.

اولین حاشیه‌ای که برای این اپلیکیشن در شبکه های اجتماعی رخ داد گفته‌های یک کاربر بود که این اپلیکیشن و وبسایت آن را مورد بررسی قرار داده و آن را به عدم شفافیت، مشخص نبودن سازنده و مشکلات حریم خصوصی متهم کرد. در همان زمانی که مساله فیلترینگ تلگرام و اجبار مردم به استفاده از پیامرسان‌های داخلی مطرح بود، روبیکا هم از این حواشی برکنار نماند و بسیاری از کاربران و کارشناسان آی تی، آن را مانند سایر پیامرسان‌های داخلی به عدم برخورداری از امنیت و حفظ حریم خصوصی متهم می‌کردند.  کار روبیکا بیش از این بالا گرفت و با فاش شدن یک مساله، حتی اتهام جاسوسی نیز به وی وارد شد. کاربری فاش کرد که اپ روبیکا در کدهای خود از کدهای تلگرام استفاده می‌کند و مساله دسترسی‌های اخذ شده از کاربر، این نگرانی را ایجاد می‌کند که روبیکا بتواند به اطلاعات تلگرام و یا حتی سایر اطلاعات حساب کاربران دسترسی یابد.

با پیگری جهرمی، وزیر ارتباطات، پاسخ سازندگان برنامه طی یک توییت از جانب وزیر به اطلاع مردم رسید:

«استفاده از کدهای اپن سورس مرسوم است . تلگرام نیز اپن سورس است و ما در روبیکا بخشی از کد تلگرام را برای مدیریت بهتر صفحات برنامه استفاده کردیم … به دلیل کمبود وقت فرصت حذف قسمت های اضافی کد تلگرام که نیازی نبود را نداشتیم که در ورژن بعدی حذف خواهند شد. از لحاظ فنی هم هیچ اپلیکیشنی امکان دسترسی به هیچ قسمت تلگرام کاربر را ندارد و تنها در صورتی که دسترسی به حافظه داشته باشد به فایل های دانلود شده تلگرام می تواند دسترسی داشته باشد. پس اینکه قسمتی از کد تلگرام در برنامه استفاده شود هیچ ارتباطی به جاسوسی از تلگرام ندارد. »

نکته دیگر در فوتر وبسایت این شرکت وجود داشت جایی که ذکر شده حقوق این اپلیکیشن برای شرکتی تحت عنوان “فناوران نوین هوشمند پارسی” محفوظ است. اما با پیگیری‌های مختلف مشخص شد که اصلا چنین شرکتی وجود خارجی ندارد. ردیابی روبیکا و توسکا ما را به شرکت‌هایی می‌رساند. که در پسوند نام خود کلمه مبین را یدک می‌کشند. شرکت هایی مثل توسعه اعتماد مبین یا گسترش الکترونیک مبین. این شرکت توسعه اعتماد مبین همان شرکتی است که در سال ۹۶ در یکی از جنجالی‌ترین برنامه‌های نود، فاش شد که با هزینه‌ای بسیار گزاف بلیط فروشی اینترنتی مسابقات لیگ برتر را در اختیار گرفته است.

همان طور که در بالا ذکر کردیم اپلیکیشن روبیکا درست در زمان فیلتر شدن تلگرام و توصیه‌های پی در پی مسئولین و صداوسیما به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی پا به عرصه گذاشت و آن طور که شرح خواهیم داد به سمت انحصاری گسترده و حطرناک قدم گذاشت. این اپلیکیشن در همان اوایل که حتی امکانات خاصی نداشت و مانند سایتش فقط یک اپلیکیشن ساده با کلی مشکل و اشکال بود، در بهترین اوقات و برنامه‌های تلویزیون، به تبلیغات گسترده (این همه سرمایه از کجا؟) مشغول بود.

گاف بعدی روبیکا مربوط به یک نظرسنجی تلویزیونی می‌شود. نظرسنجی برترین برنامه تلویزیون در سال ۱۳۹۷. برنامه «برنده باش» یکی از برنامه‌های جنجالی تلویزیون با اجرای محمدرضا گلزار، سوپراستار پرحاشیه سینمای ایران که برای اولین بار قرار بود در قاب تلویزیون قرار گیرد، در این رقابت از برنامه محبوب «نود» با اجرای عادل فردوسی پور – که مورد غضب رییس فعلی صداوسیما قرار گرفته و از تلویزیون حذف شد – پیشی گرفت. اما با ادعای برخی کاربران که بدون آن که ددر قرعه‌کشی شرکت کنند پیامک تایید شرکت در قرعه‌کشی دریافت کنند، موضوع توسط وزیر ارتباطات پیگیری شده و مشخص شد که این بار نیز یک تقلب دیگر توسط اپلیکیشن روبیکا صورت گرفته است. در این تقلب بزرگ، برنامه نود که مجری آن مورد غضب رییس شبکه سه قرار گرفته بود کنار زده شد تا برنامه برنده باش انتخاب شود، برنامه‌ای که به دلیل اعتراضات گسترده درباره قمار بودن ساختار برنامه و جوایز گرران آن، با فتوایی از طرف مراجع تعطیل و متوقف شد.

یک گاف دیگر نیز درباره این برنامه کشف و افشا شد که شاید به نسبت سایر افتضاحات کوچک به نظر آید اما می‌توانست باعث از بین رفتن اعتماد کاربران شود. کاربران شبکه‌های اجتماعی متوجه شدند که حتی لوگوی برنامه نیز کپی از یک برنامه خارجی به نام TheRightBytes. است

همه این‌ها نشان می‌داد که پشت این اپلیکیشن، فارغ از سرمایه‌های نامشخص گزاف، یک تیم فنی غیرحرفه‌ای و احتمالا بی تجربه قرار گرفته که یک برنامه پر از اشکال ساخته‌اند اما به خاطر پشتوانه قدرتمندی که پشت پرده از آنها حمایت می‌کرده، توانستند ادامه دهند. کدام یک از استارت‌آپ‌های این کشور را سراغ دارید که تیم حرفه‌ای و کاربلد پشت آنها حتی یکی از این اشتباهات را مرتکب شده باشند و نتیجه کارشان در پرتگاه سقوط قرار نگرفته باشد؟ اما همه چیز برای روبیکا متفاوت بوده است.

روبیکا چه به شما می‌دهد و چه از شما می‌گیرد؟

حال باید دید چه چیز باعث شده یک برنامه ضعیف و پراشکال با وجود این همه حاشیه و رسوایی که به بار آورده توانسته پرقدرت به کار خود ادامه دهد و همه چیز را در خود هضم کند.

با توجه به تبلیغات گسترده‌ای که این روزها درباره روبیکا می‌بینیم وسوسه می‌شویم تا بدانیم که این اپ دارای چه امکاناتی است. روبیکا قرار است یک اپ همه کاره باشد که همه چیز را برای سرگرمی و ارتباط و کارهای روزمره – و خلاصه هر چیز پول‌سازی در حوزه وب و آی تی – در خود جای دهد.  جذاب‌ترین نکته درباره آن اینترنت رایگان همراه اول و ایرانسل است که شما به واسطه استفاده از این برنامه قرار نیست پول ترافیک اینترنت بدهید.

با بررسی برخی از کاربران در همان ابتدا مشخص شد که اینترنت رایگان روبیکا دروغ بوده است. آیا شما این تبلیغ را درباره‌ی روبیکا باور می‌کنید؟ گرچه این تبلیغ به عنوان جذاب‌ترین آیتم، می‌تواند موجب مهاجرت بسیاری از کابران به روبیکا باشد اما برای ما دارای کمترین نگرانی است. حال ببینیم قابلیت‌های دیگر این مگااپ چیست.

دنیایی فیلم و سریال؛ این برنامه با مشارکت سرویس‌های ارایه دهندگان محتوای ویدیویی همچون آیو، فیلیمو، فیلم نت، تی‌وی نت، سیمای همراه، فن آوا، اپیدو و آکواریوم، بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌هایی که در این سرویس‌ها به صورت پولی ارایه شده را به صورت رایگان ارایه کرده است.

خدمات پرداخت؛ طبق تبلیغات گسنرده، قرار است تمام قابلیت‌های برنامه‌های خودپرداز، در این اپ نیز وجود داشته باشد.

دنیای موسیقی و سلامت، برنامه‌های زنده شبکه‌های تلویزیون و بسیاری امکانات دیگر نیز در این اپ تعبیه شده. اما یک برنامه غیر قابل اعتماد، در همه چیز غیرقابل اعتماد است. در تبلیغات این برنامه در زمینه محتوای آموزشی عنوان می‌شود برگزاری کلاس‌های آنلاین، پخش زنده و مستقیم کلاس‌های آموزشی از جمله قابلیت‌های این برنامه است. البته هر چه در برنامه جستجو کنید اثری از این قابلیت‌ها یافت نمی‌شود. در بسیاری از زمینه‌های دیگر مانند خدمات پرداخت نیز، آن چه در عمل می‌بینید زمین تا آسمان با آن چه تبلیغ می‌شود متفاوت است. از دیگر قابلیت‌های این اپ همه کاره، امکانات شبکه اجتماعی است. این اپ قرار است جایگزین تمام اپ‌های پرطرفدار خارجی مثل اینستاگرام، توییتر و حتی تلگرام باشد!! اما کافی است خودتان یک بار به اپ مراجعه کنید و تفاوت را ببینید. (البته توصیه ما این است که همان یک بار حتی برای امتحان هم اپ را نصب نکنید)

اما در مقابل امکاناتی که روبیکا در اختیار شما می‌گذارد، به اطلاعات زیادی از شما و حریم خصوصی‌تان دسترسی می‌یابد. یک اپ همه کاره چه می‌کند؟ شما را ترغیب می‌کند گوشی خود را خلوت کنید و سایر اپ‌های پیامرسان، شبکه اجتماعی، خدمات پرداخت و آموزش و … را حذف کنید چون همه این‌ها را یک جا در اختیارتان قرار می‌دهد. حتی یک گربه هم برای رضای خدا موش نمی‌گیرد چه برسد به سرمایه‌گذارانی که پشت روبیکا خوابیده‌اند و خواب‌های زیادی برای شما دیده‌اند. این اپ به مجموعه‌ای از اطلاعاتی که سایر اپ‌ها به طور مجزا از شما در اختیار دارند به صورت انحصاری و یک‌جا در دسترس دارد. برای این که درک کنید با چه خطراتی مواجهه هستید توصیه می‌کنم مطلب جذاب رضا رعیت پیشه را در ویرگول از دست ندهید.

چرا نباید روبیکا را نصب کنیم؟

در ابتدای فعالیت روبیکا، سوالی که ذهن اعلب کاربران را درگیر خود می‌کرد این بود که این اپلیکیشن با این همه خدمات رایگانی که در اختیار ملت قرار می‌دهد از چه راهی سود کسب می‌کند. البته افراد مطلع، نیازی به سوزاندن بیش از حد فسفر نداشته‌اند. چرا که آنها می‌دانند هر اپی که بتواند کاربران میلیونی جذب کند، راه‌های زیادی برای کسب درآمد دارند – و البته مساله انحصار که مبلغ درآمد را از حد و مرزهای اقتصاد استارت‌آپ‌های ساده می‌گذراند – و البته شاید سوال دیگری نیز برای شما پیش آمده باشد که چرا کارشناسان این همه اصرار می‌کنند که نباید از این اپلیکیشن استفاده کرد. اصولا چند درصد از مردم به مسایلی مثل حفظ حریم خصوصی توجه نشان می‌دهند. اغلب بر این باور هستند که آنها قرار نیست حرف‌های بدی بزنند و یا مثلا افشای اطلاعات شخصی‌شان چه خطری می‌تواند برای‌شان داشته باشد. آنها حتی به زوایای مختلف مباحث حریم خصوصی آشنا نیستند و البته خیل کثیری از یوزرهای روبیکا را همین افراد تشکیل می‌دهند. کسانی که بی‌اعتنا به هشدارها، جذب این تبلیغات گسترده شده و این حجم از امکانات و سرگرمی، بخصوص در این اوضاع، آن‌ها را جذب خود کرده و به استفاده از این برنامه وا می‌دارد.

اما برای ما آن چه که حتی بیش از موضوع حریم خصوصی نگران کننده است مساله انحصار است. وقتی نام‌های روبیکا و توسکا را در کنار هم قرار می‌دهیم نتایج خطرناکی در ذهن‌مان تصویر می‌شود که نیازمند هشداری جدی است. بگذارید این موضوع انحصار را بیشتر بررسی کنیم.

گفتیم که روبیکا به عنوان یک اپ همه کاره یا مگااپ قرار است جایگزینی برای انواع و اقسام اپ‌های مورد استفاده‌ی شما باشد. بدین ترتیب بسیاری از اطلاعات شخصی شما در اختیار این اپ قرار گرفته است. مثلا « شماره تلفن شما را دارد، پس می‌داند شما از چه اپراتوری استفاده میکنید، می‌داند مدل تلفن همراه شما چیست، اگر دسترسی به داده‌های موقعیت مکانی شما داشته باشد برای کاری مانند پیشنهاد نزدیکترین مکان‌ها، اطلاعات خیلی از مکان‌هایی که شما می‌روید را دارد، می‌داند شما در چه شهری ساکن هستید، اگر در اپ فروشگاه و امکان خرید پستی موجود باشد، آدرس پستی شما را میداند، شماره حساب شما را برای کاری مانند واریز‌ِ پول دارد.» این اپ‌ها به عنوان شبکه اجتماعی حتی می‌دانند شما با چه کسانی دوست هستید.

حال این مگااپ را در کنار توسکا قرار دهید یعنی یک امکان انحصاری و گسترده برای تبلیغ در بزرگ‌ترین رسانه‌ی کشور. روبیکا می‌تواند با این حجم از تبلیغ انحصاری، حتی در داخل برنامه‌هایی مانند خندوانه، برنده باش، کودک شو، فرمول یک، نود، حالا خورشید، به خانه بر می‌گردیم، عصر جدید، تب تاب، جام جهانی، ماه عسل، ستاره‌ساز، فوتبال‌های داخلی و خارجی و در کل ۷۹ برنامه تلویزیونی، حجم عظیمی از مخاطب را به خود جذب کند. این مخاطبان وقتی به یوزر این برنامه تبدیل شوند دیگر نیازی به برنامه‌های مشابه برای انجام امور روزمره، پیامرسانی، شبکه اجتماعی و … نخواهند داشت و تمام اطلاعات خود را درگیر این برنامه خواهند کرد.

شاید همین جا سوال کنید که خب شرکتی مثل گوگل هم با آن همه سرویس‌های گسترده، مشابه روبیکاست و به همه این اطلاعات دسترسی دارد. اما تفاوت‌های بسیار زیادی وجود دارد که باعث می‌شود ما از گوگل به اندازه روبیکا نترسیم. جدای از قوانین ابتدایی کشور ما در زمینه سرویس‌های تحت وب، که اهمیت حریم خصوصی در آن چندان مشخص نیست توجه کنید که گوگل اکنون یک شرکت واحد نیست و مجموعه‌ای از شرکت‌ها به شکل خوشه‌ای – با هیات مدیره، سهامدان و سیاست‌های مختص به خود است که باعث می‌شود همه اطلاعات کاربران یک‌جا در اختیار هیچکدام از آنها نبوده و برای دریافت اطلاعات از سرویس‌های مختلف پروتکل‌های خاصی وجود دارد

علاوه بر این، گوگل یک شرکت خلاق و توانمند در زمینه ایده‌های نوین فناوری است که به توسعه زیرساخت‌های تکنولوژی پرداخته و از خدماتش هم کاربران نهایی و هم شرکت‌ها و خدمات دهندگان کوچک‌تر می‌توانند استفاده کنند. سرویس‌هایی که گوگل ارایه می‌دهد هر کدام به صورت مجزا قابل رقابت بوده و چه بسا بسیاری از سرویس‌های گوگل که توسط رقبا وادار به عقب‌نشینی شده و حتی بسیاری از آنها به خاطر همین ناتوانی در رقابت حتی با شرکت‌های کوچک تر به ورطه تعطیلی کشانده شدند مانند گوگل ریدر و گوگل پلاس.

اما روبیکا دارای هیچ ایده‌ی خلاقانه‌ای نیست و تنها به کنار هم قرار دادن ایده‌های پرطرفدار – بدون کوچک‌ترین خلاقیت و یا ویژگی‌های فنی قوی – پرداخته و از انحصار سرمایه و رسانه، در رشد خود بهره‌مند شده است. این کار باعث می‌شود به واسطه سازوکار غیررقابتی در بازار پرچالش عرصه فناوری، کار برای استارت‌آپ‌های خلاق و جوانان پرتوان و بااستعداد این حوزه سخت شود چرا که کافی است یک ایده‌ی خوب و خلاقانه توسط آنها منتشر شود و به سادگی توسط اپلیکیشنی مانند روبیکا ربوده شده و مورد استفاده قرار گیرد و با توجه به میزان مخاطبین و بازاری که روبیکا با شیوه‌های رانتی و انحصاری در اختیار خود قرار گرفته فضایی برای موفقیت این استارت‌اپ‌ها وجود نداشته باشد. چنان که گفتیم هیچ کدام از این استارت‌آپ‌ها نمی‌توانند در صورت رخ دادن یکی از این اشکالاتی که برای روبیکا به وجود آمد، به رشد خود ادامه دهند و همچنان سرپا باقی بمانند.

سرمایه و رانت چه بر سر بازار و اقتصاد خواهد آورد؟

همان طور که ذکر کردیم در سال گذشته، پس از چالش‌های ایجاد شده بر سر روبیکا، وززیر ارتباطات قول پیگیری و اطلاع‌رسانی در زمینه توسکا را داد. و طی توییت اعلام کرد به زودی در این باره خواهد نوشت. اتفاقی که هیچ وقت نیفتاد. مانند اتفاقی که در زمینه خدمات ارزش افزوده افتاد. یک کلاهبرداری ۱۳ هزار میلیارد تومانی که به اسم خدمات ارزش افزوده توسط اپراتورهای تلفن همراه از جیب مردم برداشته شده بود. آذری جهرمی با شعار #حق‌ـ‌الناس قول پیگیری و بازگرداندن پول مردم را داد اما سنبه‌ی این شرکت‌ها پرزورتر بود و دستور آمد که کش داده نشود.

با توجه به این که سهامدار عمده توسکا، همراه اول است با یک تشکیلات قدرتمند روبرو هستیم. سهام شرکت مخابرات ایران که همراه اول نیز مرتبط با آن است در این سال‌ها با چالش‌هایی مواجه بوده که در عرصه اطلاعات، هیچ شفافیتی برای مردمی که صاحبان اصلی این سرزمین هستند وجود ندارد. وقتی ارتباطات این شرکت‌های ریز و درشت را بررسی کنید می‌بینید که در این ساختار پرپیچ و خم، می‌بایست رشته‌ها را تا آن‌جایی دنبال کرد که به سرچشمه‌های اصلی رسید و در آن‌جاست که این ساختار به نهایت سادگی خود می‌رسد. این سرچشمه‌های اصلی در اختیار چند سهامدار عمده هستند که ده‌ها شرکت کوچک و بزرگ – که برخی‌شان فقط در حد اسم هستند – ایجاد کرده‌اند که سازمان دهندگان آن‌ها نیز تعدادی عزیزکرده هستند که نام آن‌ها در همه جا مشاهده می‌شود. یکی از آن‌ها مامور می‌شود انحصار عرصه تبلیغات و رسانه را زیر چتر خود درآورد و دیگری مسئولیت می‌یابد بازار بخش پول‌ساز آی تی را زیر سایه‌ی خود بکشاند و کمر استارت‌اپ‌ها را بشکند. بنا به گزارش روزنامه خراسان «دو اپراتور اصلی تلفن همراه و شرکت توسکا در صداوسیما ، گلوگاه شبکه توزیع استارت آپ‌ها را در اختیار گرفته‌اند. آنها گاهی تا ۵۰ درصد ارزش برند، ۳۳ درصد سهام و ۹۰ درصد درآمدهای کسب‌وکارها را برمی‌دارند و باز هم اجازه تبلیغات تلویزیونی به آن‌ها نمی‌دهند».

ما کجا ایستاده‌ایم؟

جالب این جاست که صدا و سیما یک رسانه ملی است و بودجه آن توسط مردم تامین می‌شود. همیشه به این می‌اندیشم که تلویزیون‌های فارسی زبان خارجی که بعضا هزینه‌های‌شان توسط برخی دولت‌های خارجی تامین می‌شود – حالا به هر انگیزه و هدف – بدون ثانیه‌ای تبلیغ برای ما برنامه می‌سازند که همواره توسط مسئولین حکومتی مورد انتقاد و مخالفت است. ما نباید به محتوای این رسانه‌ها توجه کنیم اما رسانه‌ی ملی ما که بودجه‌اش از جیب ما تامین می‌شود، تبدیل به یک قمارخانه شده و حجم تبلیغات آن روز به روز عذاب‌آورتر می‌شود و برنامه‌های آن نیز جانبدارانه و سخن درصد کمی از مردم – بهتر است بگوییم صاحبان قدرت – است. حال چرا باید برای چنین محتوایی، این حجم عظیم از سرمایه در قالب تبلیغ و آگهی مصرف شود آن هم به شکل انحصاری و بدون شفافیت. یک رسانه دولتی با چه مجوزی و بر اساس کدام قانون و آیین نامه، این گونه محتوا و برنامه‌های خود را به فروش و مزایده گذاشته به طوری که حتی در ایامی که می‌بایست در خدمت مردم در زمان مصایب باشد، حاضر نیست بخشی از زمان سازمانی که سرمایه‌اش باید متعلق به مردم باشد را به صورت رایگان در اختیار منافع مردم قرار دهد. چرا مردم باید به چنین سازمان با سازوکار غیرشفافی اعتماد کنند و با ستاره مربع‌ها، برای‌شان پول واریز کنند حتی برای خدمات عمومی. چرا هر کلمه و محتوایی که توسط این ارگان غیر مردمی تولید می‌شود بر اساس ساز و کار سود و سرمایه شکل گرفته و چگونه از چنین سازمانی می‌توان انتظار تامین منافع ملی را داشت؟

اما در این میان تنها راهی که می‌توان برای مقابله با این ارگان غیرپاسخگو اتخاذ کرد، تحریم برنامه‌هایی است که توسط این ساززمان تبلیغ می‌شود. گرچه بسیاری از برنامه‌های تلویزیون شما را وادار می‌کنند که برای مشارکت در برنامه و سرگرم شدن، این برنامه را نصب کنید (نمونه غیرمنصفانه آن برنامه عصر جدید است که جهت رای دادن به شرکت کنندگان مجبورید اپ را نصب کنید)، اما شما می‌توانید پس از پایان تعطیلات نوروزی این برنامه‌ها را از گوشی خود پاک کرده و با این کار قدمی در جهت حفظ منافع ملی، در مقابله با سوءاستفاده از اطلاعات و حریم خصوصی و سودجویی‌های کلان کسانی که به کمک رانت و به واسطه نازل‌ترین محتوا و ساختار، سودهای بادآورده‌ی عظیم کسب می‌کنند بردارید.

منابع و مآخذ:

——-

وبسایت دیجیاتو

ویرگول

رادیو فردا

وبسایت تکراتو