آخرین خبرها از وضعیت تلگرام در ایران؛ به کجا چنین شتابان! (بروزرسانی)
از دیروز که خبر دستور فیلترینگ تلگرام از طرف قوه قضاییه صادر شد٬ موجی در شبکه‌های مجازی به راه افتاد که از روحانی می‌خواست در برابر فشارها بنا به خواست عمومی ایستادگی کند. حتی عدم فیلتر تلگرام در روز گذشته این شایعه را داغ کرد که آذری جهرمی٬ وزیر ارتباطات روحانی زیر بار اجرای این حکم نرفته است. حتی بسیاری از فعالین این روزها را با توقیف فله‌ای مطبوعات در زمان خاتمی مقایسه کرده‌اند و از روحانی خواسته‌اند تسلیم نشود. اما با همه‌ی این بحث‌ها از صبح امروز فیلترینگ تلگرام از طرف ایرانسل استارت زده شد. بسیاری از کاربران اعلام کرده‌اند که اپراتور ایرانسل در راه فیلترینگ تلگرام پیشقدم شده و دسترسی به این نرم‌افزار ارتباطی را مسدود کرده است.
دقایقی بعد رایتل و همراه اول نیز به این فهرست اضافه شده و فیلترینگ تلگرام بر روی دستگاه‌های موبایل تکمیل شد. بعد از داغ شدن این خبرها٬ خبر استعفای وزیر ارتباطات در برخی از خبرگزاری‌ها منتشر شد. خبرها حاکی از جلسه اضطراری آذری جهرمی با رییس جمهور بود به طوری که روحانی٬ سخنرانی‌اش در افتتاحیه نمایشگاه کتاب را لغو کرد. هر چند خبر استعفای وزیر ارتباطات تکذیب شد اما او در یک رشته توپیت مخالفت خود را با فیلترینگ تلگرام ابراز کرد:
«۱)دسترسی شهروندان به منابع اطلاعات، توقف ناپذير است؛ هر چند استفاده از يك نرم‌افزار متوقف شود. نرم افزارهای بديل، شناسايی و جريان آزاد اطلاعات، مجدداً فعال و در گردش خواهد بود. اين خاصيت و لازمه‌ی دسترسی آزاد به اطلاعات در عصر ارتباطات است.
۲)فناوری، به خودی خود، نه مجرم است نه مفسد و نه منحرف؛ اين بشر است كه با استفاده نادرست از آن، جرم يا فساد در فضای زندگی مجازی را ترویج می‌کند؛ چندان كه در فضاي واقعی نيز چنين می‌كند كه امريست گريزناپذير و علی حده.
۳)توسعه فناوری نيز پيوسته و توقف ناپذیر است، چرا که مكث در اين مسير پرجنب و جوشِ لايتناهی، آنهم در روزگار سرعت تكنولوژی، بس سخت و مستصعب است و خود تحريمی از دنياي نوين عقب‌ماندگی را به‌دنبال خواهد داشت.»
حال جهرمی پس از جلسه‌اش با رییس جمهور که باعث لغو حضور روحانی در افتتاحیه نمایشگاه کتاب تهران شده، به ایسنا می‌گوید:
«نباید اعلام نظرات کارشناسی را استعفا تفسیر کنیم. در مورد فیلترینگ ما بارها اعلام کرده‌ایم که فیلترینگ تنها راه حل نیست و در مورد چالشهای آن نیز نظرات را مستدل و مستند به مراجع مربوطه اعلام کرده‌ایم.
شواهد حاکی از بروز مشکلاتی در فیلتر تلگرام در روسیه است و ممکن است اینگونه مشکلات در ایران هم رخ دهد.
در هر حال به نظر می‌رسد فراتر از بحث امروز باید سیاستگذاری و قانونگذاری کشور در مورد رسانه‌های نوین را سریعتر به نتیجه رساند تا دیگر شاهد اینگونه چالش‌ها نباشیم.»
اگرچه در زمستان گذشته روحانی وعده داده بود که دست وزیر ارتباطات روی کلید فیلترینگ نمی‌رود اما پس از آن، جهرمی تلاش داشته تا نشان دهد که کلید فیلترینگ چندان هم در اختیار او نیست و مراجع دیگری در این رابطه تصمیم‌گیری می‌کنند، در حالی که وزارت ارتباطات ملزم به اجرای این تصمیم‌گیری‌هاست؛ تصمیماتی که با توجه به گفته‌های امروزش، چندان با آنها موافق نیست و همین اختلاف نظرها باعث شده تا او اکنون بحث سیاستگذاری در مورد رسانه‌های نوین را پیش بکشد. اما بسیاری از کاربران و فعالین سیاسی٬ فیلترینگ تلگرام را در ادامه بازی‌های قدرت در بدنه سیاست می‌دانند چرا که تلگرام یکی از علل رای بالای یک جناح سیاسی در انتخابات‌های گذشته بوده است و همچنین بزرگترین راه اعمال فشار بر دولت روحانی که یکی از وعده‌های همیشگی‌اش مقاومت در برابر فیلترینگ بوده است.
در این میان گروهی نیز حکم قوه قضاییه را مورد انتقاد قرار دادند بخصوص آنجایی که دستور می‌دهد طوری تلگرام را فیلتر کنند که با هیچ فیلترشکنی باز نشود. این جمله که حاکی از ناآگاهی دادستانی نسبت به موارد فنی است مورد تمسخر بسیاری از فعالین حوزه اینترنت قرار گرفت. آنها در پاسخ به این حکم ابراز داشته‌اند که تنها راه فیلترینگ کامل تلگرام این است که کل اینترنت را در ایران قطع کنند.
با توجه به تجربه روسیه که همین چندی پیش تلگرام را فیلتر کرد٬ و بلافاصله پس از آن پاول دوروف٬ مدیر تلگرام٬ اطلاع داد که نسخه‌ای از تلگرام برای کاربران روسی منتشر کرده که فیلتر را می‌شکند٬ پروسه فیلترینگ تلگرام از پیش شکست خورده باشد. چون اخباری منتشر شده مبنی بر این که به زودی این نسخه تلگرام که قابل فیلتر نیست برای کاربران ایرانی نیز عرضه می‌شود. همین حالا نیز بسیاری از کاربران از طریق فیلترشکن به تلگرام دسترسی دارند.
اما در موضوع فیلترینگ تلگرام آن چه که بیش از هر چیز باید مورد توجه قرار گیرد این نکته است که تلگرام در ایران حدود چهل میلیون کاربر دارد و فیلترینگ آن به معنی آن است که چند نفر سلیقه خود را بر چهل میلیون نفر تحمیل کرده‌اند. از چندی پیش تبلیغات گسترده و بی‌سابقه‌ای برای پیامرسانهای داخلی در رسانه‌های حکومتی از جمله صدا و سیما آغاز شده٬ به طوری که در سال ۱۳۹۷ برای ما پیش نیامد شبکه‌ای از رادیو یا تلویزیون را در هر ساعتی از شبانه‌روز روشن کرده باشیم و بلافاصله با مطلبی درباره پیامرسانهای داخلی مواجه نشده باشیم. علاوه بر این تمام دستگاه‌های دولتی از چندی پیش موظف شدند که کانال‌های خود در تلگرام را تعطیل کرده و به پیامرسانهای داخلی کوچ کنند. موضوعی که اعتراض بسیاری را در بر داشته به طوری که برخی از دانشجویان دانشگاه‌هایی که کانال تلگرام را تعطیل کردند و مطالب را در پیامرسان داخلی به اشتراک گذاشتند٬ کانال تلگرامی ایجاد کرده و مطالب را از پیامرسان داخلی در تلگرام کپی کردند و دانشجویان نیز به جای عضویت در پیامرسانهای داخلی از این کانال جدید در تلگرام استفاده کردند.
طی ماه‌های اخیر نیز مطالب بسیاری درباره عدم امنیت و کیفیت پیامرسانهای داخلی منتشر شده است. همچنین وابستگی این پیامرسان‌ها به نهادهای حکومتی و یا شرکت‌های بزرگ انحصاری (صداوسیما٬ بانک ملی٬ شاتل٬ های وب و ..)٬ موجب عدم اعتماد مردم به آنها شده است. هیچ کدام از این پیامرسان‌ها در حد و اندازه‌ای نیستند که در برابر تلگرام قد علم کنند. برخی از پیامرسان‌ها مثل ایتا نیز مالکیت شفاف و روشنی ندارند.
اما در این میان برخی از مردم سردرگم مانده‌اند که پس از فیلتر شدن تلگرام چه کنند. علاوه بر راه ارتباطی٬ تلگرام منبع درآمد عده بسیاری از افراد در ایران است و حتی بسیاری از آنها منبع درآمد دیگری ندارند. این افراد اکنون دلهره‌ی معیشت و قطع درآمد خود را دارند. بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی راه حل این مشکل را ایستادگی عمومی در برابر این حکم ناعادلانه می‌دانند. به ظن آنها اکنون تمام کاربران می‌توانند با استفاده از فیلترشکن از تلگرام استفاده کنند. اطلاع‌رسانی‌های مختلفی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد مبنی بر این که در سیستم عامل‌های موبایل از فیلتر * شکن س*ایفو*ن می‌توانید استفاده کنید و برای پی سی هم فیلتر*شکن‌های مختلفی در دسترس است. همانند چند ماه پیش و قطعی چند روزه تلگرام٬ به افراد نامطلع کمک کنید تا بتوانند با استفاده از وی پی ان‌ها به تلگرام وصل شوند. این کار کمک می‌کند دغدغه و نگرانی بسیاری از افراد که منبع درآمدشان از این طریق است رفع شود.
بسیاری از کارشناسان سایبری توصیه می‌کنند به دیگران اطلاع دهید که هرگز از پیامرسانهای داخلی استفاده نکنند و امنیت خود را به خطر نیندازند. گویا اکنون یک مقاومت مدنی میلیونی آغاز شده در برابر تصمیمی نابخردانه که عموم ملت را از حقی طبیعی محروم می‌کند: حق انتخاب! اجبار به انتقال اطلاعات به پیامرسانهای داخلی که طی اطلاعیه‌هایی از طرف نهادهای مسئول به مدیران کانال‌های تلگرامی ابلاغ می‌شود در تاریخ رسانه‌ای موضوعی عجیب و بی نظیر است. با توجه به نظرسنجی‌های مختلفی که حتی از طرف نهادهای وابسته به حاکمیت مردم برگزار شده٬ اکثریت مردم اعلام کرده‌اند پس از فیلتر شدن تلگرام باز هم از این شبکه ارتباطی استفاده می‌کنند. حتی کانال علم الهدی٬ امام جمعه مشهد اعلام کرده به دلیل عدم اقبال مردم از پیامرسانهای داخلی مجبور شده دوباره به تلگرام برگردد.
حال نظر شما چیست؟ آیا به استفاده از تلگرام ادامه می‌دهید؟ یا تسلیم خواسته مسئولین شده و به پیامرسانهای داخلی کوچ می‌کنید؟ و یا سعی می‌کنید یک جایگزین خارجی برای آن بیابید؟
